Tipi: İtici Güç
Tanımı: Bu gösterge belirli bir dönemde veya yılda nüfus büyüklüğünün ortalama yıllık artışıdır. Yıllık olarak her 100 nüfus için artan nüfus olarak ifade edilir.
Birimi: %
Önem: Nüfus artışı, çevre üzerinde baskı yaratan insan faaliyetleri arkasındaki en önemli itici güçtür. Nüfusun artması, sınırlı kaynakların tükenmesi ve çevre sorunlarının artması anlamına gelmektedir. Dolayısıyla sanayi, tarım gibi faaliyetler artacak ve çevre üzerinde daha fazla baskı meydana gelecektir.
Değerlendirme:
Nüfus artış hızında zaman zaman azalmalar görülmekle birlikte Türkiye nüfusu sürekli artmıştır. Ancak Türkiye’de 2022 yılında %0,71 olan nüfus artış hızı, 2023 yılında %0,11’e düşmüştür. 2023 yılı verilerine göre, Türkiye’de toplam nüfus 85.372.377 kişi, nüfus yoğunluğu (km2 başına düşen nüfus) 111 kişi olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de 2022 yılında 33,5 olan ortanca yaş, 2023 yılında 34’e yükselmiştir[i].
GRAFİK 1- YILLAR İTİBARİYLE NÜFUS VE NÜFUS ARTIŞ ORANLARININ DEĞİŞİMİ
TABLO 1- YILLAR İTİBARİYLE NÜFUS VE NÜFUS ARTIŞ ORANLARI
|
YILLAR |
1990 |
2000 |
2010 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|
Nüfus (Bin kişi) |
56.473 |
67.804 |
73.723 |
78.741 |
79.815 |
80.811 |
82.004 |
83.155 |
83.614 |
84.680 |
85.280 |
85.372 |
|
Nüfus Artış Hızı (%) |
2,17 |
1,83 |
1,59 |
1,34 |
1,36 |
1,24 |
1,47 |
1,39 |
0,55 |
1,27 |
0,71 |
0,11 |
|
Nüfus Yoğunluğu (kişi/km2) |
73 |
88 |
96 |
102 |
104 |
105 |
107 |
108 |
109 |
110 |
111 |
111 |
Kaynak: TÜİK. 1990-2000 yılları arası Genel Nüfus Sayımı Sonuçları ve 2010-2023 yılları arası Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçları kullanılmıştır.
Not: Yıllık nüfus artış hızları hesaplanırken son yıl idari bölünüş yapısı dikkate alınmıştır.
Nüfus projeksiyonları geleceğe yönelik politika üretme noktasında büyük önem taşımaktadır. Mevcut nüfus eğilimlerinin tespit edilmesi ve bu eğilimlerin devamı halinde gelecekteki nüfus yapısı hakkında kestirimlerde bulunulması daha sağlıklı politikalar üretilmesini sağlar.
Türkiye nüfusunun 2024 yılında 85.811.876 kişiye, 2040 yılında ise 91.529.614 kişiye ulaşması beklenmektedir. Nüfusumuz 2053 yılına kadar artarak 93.944.306 kişiyle en yüksek değerine ulaşacaktır. Bu yıldan itibaren ülke nüfusunun azalışa geçmesi ve 2100 yılında 76.799.416 kişi olması öngörülmektedir.
Türkiye’de doğuşta beklenen yaşam süresinin artması ve nüfusun yaşlanmaya devam etmesi beklenmektedir. Nüfusun yaş yapısının önemli bir göstergesi olan ortanca yaşın 2023’te 34, 2040’da 41,4, 2060’ta 48,1, 2080’de 51,4, 2100 yılında ise 52,2 olması beklenmektedir [ii].
GRAFİK 2- YILLARA GÖRE NÜFUS PROJEKSİYONLARI, 2025-2100
TABLO 2- YILLARA GÖRE NÜFUS PROJEKSİYONLARI, 2025-2100
|
Yıllar |
2025 |
2030 |
2035 |
2040 |
2045 |
2050 |
2055 |
2060 |
2065 |
|
Nüfus (Bin kişi) |
86.239 |
88.188 |
89.939 |
91.530 |
92.866 |
93.775 |
93.859 |
93.060 |
91.693 |
|
Nüfus Artış Hızı (%) |
0,50 |
0,41 |
0,38 |
0,33 |
0,26 |
0,14 |
-0,07 |
-0,23 |
0,06 |
|
Nüfus Yoğunluğu (kişi/km2) |
112 |
115 |
117 |
119 |
121 |
122 |
122 |
121 |
119 |
|
Yıllar |
2070 |
2075 |
2080 |
2085 |
2090 |
2095 |
2100 |
|
Nüfus (Bin kişi) |
90.044 |
88.287 |
86.472 |
84.425 |
82.043 |
79.440 |
76.799 |
|
Nüfus Artış Hızı (%) |
-0,01 |
-0,05 |
-0,07 |
-0,07 |
-0,07 |
-0,07 |
-0,07 |
|
Nüfus Yoğunluğu (kişi/km2) |
117 |
115 |
112 |
110 |
107 |
103 |
100 |
Kaynak: TÜİK, Nüfus Projeksiyonları, 2023-2100
KAYNAKLAR
[i] Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı, “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2023” Haber Bülteni, 06/02/2024 Sayı:49684
[ii] Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı, “Nüfus Projeksiyonları, 2023-2100” Haber Bülteni, 30/07/2024, Sayı: 53699, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-Projeksiyonlari-2023-2100-53699
