Tipi: İtici güç

Tanımı: Enerji tüketimi, çevre baskı faktörleri, en çok da iklim değişikliği üzerinde önemli bir itici güçtür.

Birimi: bin TEP (Ton Eşdeğer Petrol)

Önem: Trafiğe çıkma sayısı ve trafikte kalma süresini azaltmak, daha fazla yakıt tasarruflu ulaşım türlerinin kullanılması, taşıtların enerji verimliliğini artırmak, yenilenebilir ya da düşük karbonlu yakıtların kullanıldığı teknolojilerin kullanılması ulaşım kaynaklı yakıt tüketimini azaltmada kullanılan yöntemlerdir ^[2].

Değerlendirme:

2023 yılında, ulaştırma sektöründe tüketilen toplam enerji miktarı 1990 yılına göre, 281% artarak 33.253 bin TEP (Ton Eşdeğer Petrol) olmuştur. Boru hatları için kullanılan 158 bin TEP hariç tutulursa, 33.095 bin TEP enerjinin 94%’ü karayolu, 4%’ü havayolları, 1%’i denizyolları ve 1%’i demiryollarında kullanılmıştır.[i].

2023 yılında 1990 yılına göre karayolları ulaşımında kullanılan enerji 281% oranında artmıştır. Bunu 1990 yılına göre 326% artışla havayolları, 121% artışla denizyolları takip etmiştir. Demiryolu ulaşımına harcanan enerji miktarı ise 1990 yılına göre 1% oranında azalmıştır.

GRAFİK 120- ULAŞTIRMA TİPİNE GÖRE NİHAİ ENERJİ TÜKETİMİ (Bin TEP)

Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, 2024

Türkiye’de 2023 yılında ulaştırma sektöründe tüketilen 33.253 bin TEP enerjinin 98,5%’i petrol ürünleri, 0,6%’sını doğal gaz, 0,5%’ini biyoenerji ve atıklar, 5%’ini de elektrik oluşturmaktadır.

[i] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, 2024