Tipi: İtici güç

Tanımı: Enerji tüketimi, çevre baskı faktörleri, en çok da iklim değişikliği üzerinde önemli bir itici güçtür.

Birimi: bin TEP (Ton Eşdeğer Petrol)

Önem: Trafiğe çıkma sayısı ve trafikte kalma süresini azaltmak, daha fazla yakıt tasarruflu ulaşım türlerinin kullanılması, taşıtların enerji verimliliğini artırmak, yenilenebilir ya da düşük karbonlu yakıtların kullanıldığı teknolojilerin kullanılması ulaşım kaynaklı yakıt tüketimini azaltmada kullanılan yöntemlerdir ^[2].

Değerlendirme:

2021 yılında, ulaştırma sektöründe tüketilen toplam enerji miktarı 1990 yılına göre, 250% artarak 30.562 bin TEP (Ton Eşdeğer Petrol) olmuştur. Boru hatları için kullanılan 216 bin TEP hariç tutulursa, 30.346 bin TEP enerjinin 95%’i karayolu, 3,14%’ü havayolları, 1,2%’si denizyolları ve 0,7%’si demiryollarında kullanılmıştır[i].

2021 yılında 1990 yılına göre karayolları ulaşımında kullanılan enerji 259% oranında artmıştır. Bunu 1990 yılına göre 206% artışla havayolları, 132% artışla denizyolları takip etmiştir. Demiryolu ulaşımına harcanan enerji miktarı ise 1990 yılına göre 9% oranında azalmıştır.

GRAFİK 116- ULAŞTIRMA TİPİNE GÖRE NİHAİ ENERJİ TÜKETİMİ (Bin TEP)

Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, 2023

Türkiye’de 2021 yılında boru hatları hariç ulaştırma sektöründe tüketilen 30.346 bin TEP enerjinin 98,7%’si petrol ürünleri,0,2%’ini doğalgaz, 0,8%’ini biyoenerji ve atıklar oluşturmaktadır.

[i] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji İşleri Genel Müdürlüğü, 2023