Tipi: İtici güç

Tanımı: Enerji tüketimi, çevre baskı faktörleri, en çok da iklim değişikliği üzerinde önemli bir itici güçtür.

Birimi: bin TEP (Ton Eşdeğer Petrol)

Önem: Trafiğe çıkma sayısı ve trafikte kalma süresini azaltmak, daha fazla yakıt tasarruflu ulaşım türlerinin kullanılması, taşıtların enerji verimliliğini artırmak, yenilenebilir ya da düşük karbonlu yakıtların kullanıldığı teknolojilerin kullanılması ulaşım kaynaklı yakıt tüketimini azaltmada kullanılan yöntemlerdir ^[2].

Değerlendirme:

2020 yılında, ulaştırma sektöründe tüketilen toplam enerji miktarı 1990 yılına göre, 209,32 % artarak 26.979 bin TEP (Ton Eşdeğer Petrol) olmuştur. Boru hatları için kullanılan 171 bin TEP hariç tutulursa, 26.808 bin TEP enerjinin 95 %’i karayolu, 2,7 %’si havayolları, 1,5 %’i denizyolları ve 0,7 %’si demiryollarında kullanılmıştır[i].

2020 yılında 1990 yılına göre karayolları ulaşımında kullanılan enerji 218 % oranında artmıştır. Bunu 1990 yılına göre 161 % artışla denizyolları, 132 % artışla havayolları takip etmiştir. Demiryolu ulaşımına harcanan enerji miktarı ise 1990 yılına göre 15 % oranında azalmıştır.

GRAFİK 113- ULAŞTIRMA TİPİNE GÖRE NİHAİ ENERJİ TÜKETİMİ (Bin TEP)

Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, http://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Denge-Tablolari/Denge-Tablolari(Aralık 2022)

Türkiye’de 2020 yılında boru hatları hariç ulaştırma sektöründe tüketilen 26.808 bin TEP enerjinin 98,9 %’unu petrol ürünleri,0,2 %’ini doğalgaz, 0,46 %’sını biyoenerji ve atıklar, 0,40 %’ını elektrik oluşturmaktadır.

[i] Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji Denge Tabloları, https://www.dunyaenerji.org.tr/turkiye- enerji-denge-tablolari/,2021