Tipi: Baskı

Tanımı: Su ürünleri istatistikleri deniz ürünleri ile içsu (tatlısu) ve yetiştiricilik bilgilerinden oluşmaktadır.

Birimi: ton

Önem: Bu gösterge, su ürünleri yetiştiriciliği üretimini ve besi deşarjlarını izler ve sonuç olarak deniz ortamında su ürünleri yetiştiriciliğinin çevre üzerindeki baskılarının bir ölçümünü sunar.  Basit ve her an kullanıma hazır olan bir göstergedir, fakat tek başına kullanıldığında, anlamı ve ilgisi sınırlıdır; çünkü üretim uygulamaları ve yerel koşullar oldukça değişkendir. Daha belirgin bir baskı göstergesi oluşturmak için, üretim uygulamalarıyla ilgili diğer göstergelerle (toplam besi maddesi üretimi ya da toplam kimyasal deşarj) entegre olması gerekir.

Değerlendirme:

Türkiye’de toplam 24 milyon ha deniz alanı ve 1,5 milyon ha iç su alanı vardır. TÜİK verilerine göre; su ürünleri üretimi 2022 yılında 2021 yılına göre 6,2% artarak 849.808 ton olarak gerçekleşmiştir. Üretimin 30%’unu avcılık yolu ile elde edilen deniz balıkları, 5,6%’sını avcılık yoluyla elde edilen diğer deniz ürünleri, 3,9%’unu avcılık yolu ile elde edilen iç su ürünleri ve 60,6%’sını yetiştiricilik ürünleri oluşturmuştur.

2022 yılında bir önceki yıla göre, deniz ve iç sulardaki su ürünleri avcılığı 2,7%, yetiştiricilik üretimi 9,1% artmıştır. Avcılıkla yapılan üretim 335.003 ton olurken, yetiştiricilik üretimi ise 514.805 ton olarak gerçekleşmiştir. Yetiştiricilik üretiminin (28.4%’ü iç sularda, 71,6%’sı ise denizlerde gerçekleşmiştir.

Deniz ürünleri avcılığı ile yapılan üretimde ilk sırayı 39,2%’lik oran ile Batı Karadeniz Bölgesi almıştır. Bu bölgeyi 34,2% ile Doğu Karadeniz, 14,2% ile Ege, 8% ile Marmara ve 4,3% ile Akdeniz Bölgeleri izlemiştir[i].

Su ürünleri kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir işletilmesinin sağlanması amacıyla, su ürünleri avcılığına ilişkin; yer, zaman, boy, tür, mesafe, derinlik ve avlanma araç ve gereçleri ile ilgili düzenlemeler yapılmaktadır.Bunun yanı sıra balık stoklarının izlenmesi ve nesli tehlikede olan türlerin korunması, balıklandırma yoluyla stokların takviye edilmesi, kirlilik yönünden su kaynaklarının izlenmesi ve önleyici tedbirlerin alınması amacıyla çeşitli çalışmalar yürütülmektedir.

GRAFİK 155- YILLAR İTİBARİYLE SU ÜRÜNLERİ ÜRETİMİ VERİLERİ (2002-2022)

Kaynak: Tarım ve Orman Bakanlığı, TÜİK, “Su Ürünleri Haber Bülteni, 2022”

[i] Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı, “Su Ürünleri, 2022” Haber Bülteni, 02/06/2023, Sayı: 49678, TÜİK Kurumsal (tuik.gov.tr)