Tipi: Durum

Tanımı: Yeni doğmuş bir bireyin yaşamı boyunca belirli bir dönemdeki yaşa özel ölümlülük hızlarına maruz kalması durumunda yaşaması beklenen ortalama yıl sayısıdır.

Birimi: Yıl

Önem: Doğuşta beklenen yaşam süresi, ülkelerin sosyo- ekonomik durumu ile yaşam kalitesinin bir göstergesi olup ülkelerin ölümlülük seviyelerini karşılaştırmada ve gelişmişlik düzeylerini ölçmede kullanılmaktadır. Doğuştan beklenen yaşam süresi bir toplumdaki ortalama ömrü gösterir. Ortalama ömür, sosyo-ekonomik düzey ve hayat şartlarının iyileşmesinin yanında sağlık hizmetlerinin etkinliğine göre de değişir. Gelişmiş ülkelerdeki beklenen yaşam süreleri genellikle daha yüksektir. Kadınların beklenen yaşam süreleri genel olarak erkeklerden daha yüksektir.

Değerlendirme:

TÜİK verilerine göre, Türkiye’de doğuşta beklenen yaşam süresi, 2013-2015 döneminde 78 yıl iken, 2019-2021 döneminde 77,7 olmuştur. TÜİK verilerine göre 2019-2021 döneminde, doğuşta beklenen yaşam süresi, erkeklerde 75 ve kadınlarda 80,5 yıldır. Genel olarak kadınlar erkeklerden daha uzun süre yaşamakta olup, doğuşta beklenen yaşam süresi farkı 5,5 yıldır[i].2019 verilerine göre doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu ülkeler arasında Hong Kong (85 yıl), Japonya (84 yıl), İsviçre (83 yıl) yer almaktadır. TÜİK nüfus projeksiyonları ve tahminlerine göre 2019 yılında doğuşta beklenen yaşam süresi 78,6 yıl olan Türkiye, 64. sırada yer almaktadır [ii].

 2021 yılı Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (EUROSTAT) verilerine göre, AB-27 ülkelerinde doğuşta beklenen ortalama yaşam süresi toplamda 80,1, erkeklerde 77,2, kadınlarda 82,9 yıldır [iii].

TABLO 4- CİNSİYETE VE YAŞA GÖRE BEKLENEN YAŞAM SÜRESİ (YIL)

Kaynak: TÜİK,Hayat Tabloları, 2019-2021

[i] TÜİK Hayat Tabloları, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hayat-Tablolari-2019-2021-45592

[ii] Dünya Bankası, https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.LE00.IN?most_recent_value_desc=true

[iii]EUROSTAT, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/sdg_03_10/default/table?lang=en