Tipi: Baskı
Tanımlar:
Seragazı Emisyonları: Enerji, endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, tarımsal faaliyetler ve atık bertarafından kaynaklanan emisyonlar, doğrudan seragazları olan karbon dioksit (CO2), metan (CH4), nitroz oksit (N2O), hidroflorokarbonlar (HFCs) ve kükürt hekzaflorid (SF6) ile dolaylı seragazları azot oksitler (NOx), metan dışı uçucu organik bileşikler (NMVOCs) ve karbon monoksit (CO) emisyonlarını kapsamaktadır. Ulusal Seragazı Emisyonları 2006 Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Rehberi kullanılarak hesaplanmıştır.
Sektörlere Göre Seragazı Emisyonları: Farklı sektörlerden kaynaklanan seragazı emisyonlarının CO2 eşdeğeri olarak miktarını ifade etmektedir.
Birimi: milyon ton CO2 eşdeğeri
Önem: Ülkenin iklim değişimine katkısı ve bu katkının kaynaklara göre dağılımı, salınımın izlenmesi ve kontrolü açısından önemlidir.
Değerlendirme:
CO2 eşdeğeri olarak 2016 yılı toplam seragazı emisyonu, 1990 yılına göre %135, 2015 yılına göre ise %5,6 artmıştır[1]. 2016 yılında, AB-28'deki seragazı emisyonları ise 1990 yılı seviyelerine kıyasla %22 azalmıştır [2].
Türkiye’de 1990 yılında kişi başı CO2 eşdeğer emisyonu 3,8 ton/kişi iken, bu değer 2016 yılında 6,3 ton/kişi olarak hesaplanmıştır[1]. 2016 yılı itibariyle, CO2 eşdeğeri olarak, kişi başına AB-28 emisyonları ise, 8,7 ton/kişi’ dir [3].
GRAFİK 1- SERAGAZI EMİSYONLARININ YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ
Kaynak: TÜİK, Seragazı Emisyon İstatistikleri, 1990 - 2016
Notlar:
(1) Tablodaki 1990-2015 verileri revize edilmiştir.
(2) Ormancılık ve diğer arazi kullanımından kaynaklanan emisyonlar ve yutaklar dahil edilmemiştir.
Veri dosyası için tıkalayınız.
Türkiye’de yıllar itibariyle, seragazı emisyonlarının sektörel dağılımına bakıldığında, toplam emisyonlardaki artışın büyük oranda enerji üretim ve tüketiminden kaynaklandığı görülmektedir. Enerji kaynaklı seragazı emisyonları, 1990 yılında 134,3 milyon ton CO2 eşdeğeri iken, 2016 yılında 361 milyon ton CO2 eşdeğerine yükselmiştir. CO2 eşdeğeri olarak, 2016 yılı seragazı emisyonları ele alındığında, en büyük payı %56,2 ile yakıt yanması ve yakıtlardan kaçak emisyonlar (ulaştırma hariç) alırken, bunu sırasıyla %16,2 ile ulaştırma için yakıt yakma, %12,6 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, %11,4 ile tarımsal faaliyetler ve %3,3 ile atık takip etmiştir [1].
2016 yılında AB-28 seragazı emisyonlarının %54’ünden 'yakıtlarda yakma ve yakıtlardan kaçak emisyonlar (ulaştırma hariç)' sorumludur. Ulaştırma için yakıt yakma (uluslararası havacılık dahil), 2016 yılında %19,3 ile ikinci en önemli kaynak sektörü olmuştur. Tarımdan kaynaklanan seragazı emisyonları AB-28 toplam seragazı emisyonlarına %10, endüstriyel süreçler ve ürün kullanımı %8, atık yönetimi %3 katkıda bulunmaktadır [2].
GRAFİK 2- YILLAR İTİBARİYLE SEKTÖRLERE GÖRE TOPLAM SERAGAZI EMİSYON DAĞILIMI
Kaynak: TÜİK, Seragazı Emisyon İstatistikleri, 1990 - 2016
Notlar: (1) Tablodaki 1990-2015 verileri revize edilmiştir.
(2) Ormancılık ve diğer arazi kullanımından kaynaklanan emisyonlar ve yutaklar dahil edilmemiştir.
Veri dosyası için tıkalayınız.
KAYNAKLAR
[1] Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı, “Seragazı Emisyon İstatistikleri, 2016” Haber Bülteni; 13/04/2018, Sayı: 27675, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27675
[2] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Greenhouse_gas_emission_statistics#Trends_in_greenhouse_gas_emissions
[3] http://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&plugin=1&pcode=t2020_rd300&language=en
