Tipi: Baskı
Tanımlar:
Seragazı Emisyonları: Enerji, endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, tarımsal faaliyetler ve atık bertarafından kaynaklanan emisyonlar, doğrudan seragazları olan karbon dioksit (CO2), metan (CH4), nitroz oksit (N2O), hidroflorokarbonlar (HFCs) ve kükürt hekzaflorid (SF6) ile dolaylı seragazları azot oksitler (NOx), metan dışı uçucu organik bileşikler (NMVOCs) ve karbon monoksit (CO) emisyonlarını kapsamaktadır. Ulusal Seragazı Emisyonları 2006 Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Rehberi kullanılarak hesaplanmıştır.
Birimi: milyon ton CO2 eşdeğeri
Önem: Ülkenin iklim değişimine katkısı ve bu katkının kaynaklara göre dağılımı, salınımın izlenmesi ve kontrolü açısından önemlidir.
Değerlendirme:
CO2 eşdeğeri olarak 2021 yılı toplam seragazı emisyonu, 1990 yılına göre 157,1%, artmıştır. Sera gazı envanteri sonuçlarına göre, 2021 yılı toplam sera gazı emisyonu bir önceki yıla göre %7,7% artarak 564,4 milyon ton (Mt) CO2 eşdeğeri (eşd.) olarak hesaplanmıştır. Türkiye’de kişi başı toplam sera gazı emisyonu 1990 yılında 4 ton CO2 eşd., 2020 yılında 6,3 ton CO2 eşd. ve 2021 yılında 6,7 ton CO2 eşd. olarak hesaplanmıştır[i].
2021 yılında, AB-27’deki seragazı emisyonları ise 1990 yılı seviyelerine kıyasla 3 azalmıştır[ii]. 2021 yılı itibariyle, CO2 eşdeğeri olarak, kişi başına AB-27 emisyonları ise 7,9 ton/kişidir[iii].
GRAFİK 12- SERAGAZI EMİSYONLARININ YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ
Kaynak: TÜİK, Seragazı Emisyon İstatistikleri,1990 – 2021
TABLO 6- SERAGAZI EMİSYONLARININ YILLARA GÖRE DEĞİŞİMİ (milyon ton CO2 eşdeğeri)
|
1990 |
2000 |
2010 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
|
|
CO2 |
151,6 |
229,9 |
316,2 |
384,9 |
406,0 |
430,9 |
422,1 |
402,7 |
412,9 |
452,7 |
|
CH4 |
42,5 |
43,7 |
51,6 |
52,8 |
55,6 |
56,8 |
60,4 |
63,2 |
63,9 |
64,0 |
|
N2O |
25,0 |
24,8 |
27,4 |
32,3 |
34,3 |
35,4 |
35,5 |
37,0 |
40,5 |
40,3 |
|
F Bileşenli Gazlar |
0,5 |
0,5 |
3,5 |
5,0 |
5,2 |
5,4 |
5,2 |
5,8 |
67 |
7,4 |
|
Toplam |
219,5 |
298,9 |
398,8 |
475,0 |
501,1 |
528,6 |
523,1 |
508,7 |
524,0 |
564,4 |
Kaynak: TÜİK, Seragazı Emisyon İstatistikleri,1990 – 2021
Notlar:
(1) Tablodaki 1990-2020 verileri revize edilmiştir.
(2)Ormancılık ve diğer arazi kullanımından kaynaklanan emisyonlar ve yutaklar dahil edilmemiştir.
KAYNAKLAR
[i] Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı, “Seragazı Emisyon İstatistikleri, 1990-2021” Haber Bülteni;29/03/2023, Sayı:49672
[ii]https://www.eea.europa.eu/ims/total-greenhouse-gas-emission-trends
[iii]EUROSTAT, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/t2020_rd300/default/table?lang=en
