Tipi: Baskı
Birimi: km
Önem: Yol ağ yoğunluğu, aktif ulaştırma nedeniyle yaban hayat habitatlarının ve doğal peyzajın parçalanması hakkında bilgi sunar. Yol yapımı, habitat kaybına neden olur ve yolun iki tarafında kalan habitat arasında engel oluşturur. Araçların neden olduğu hayvan ölümleri trafik yoğunluğu ile ilgilidir. Trafikten kaynaklanan kirlilik ve gürültü gibi çevresel riskler ise diğer önemli bir faktördür.
Değerlendirme:
Ülkemizde 2023 yılında sivil hava trafiğine açık aktif havalimanı sayısı 57 olup, toplam havayolu uçuş yolu uzunluğu 75.902 km’dir. Türkiye’nin toplam 403 adet kıyı tesisi bulunmakta olup, uluslararası faaliyet gösteren liman sayısı 182’dir. 2023 yılı sonu itibariyle, karayolu ağı uzunluğu (il yolu, devlet yolu ve otoyol) 68.654 km olup, 2023 yılında demiryolu ağı uzunluğu (konvansiyonel , hızlı tren hattı ve yüksek hızlı tren hattı) ise 13.919km’dir.[i].
TABLO 35- YILLAR İTİBARİYLE KARAYOLU VE DEMİRYOLU AĞI (km)
|
YILLAR |
2002 |
2005 |
2010 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|
Karayolu Ağ Uzunluğu (km) |
63.082 |
63.606 |
64.865 |
66.437 |
67.161 |
67.620 |
68.034 |
68.231 |
68.633 |
68.541 |
68.640 |
68.654 |
|
Demiryolu Ağ Uzunluğu (km) |
10.948 |
10.973 |
11.940 |
12.532 |
12.532 |
12.608 |
12.740 |
12.803 |
12.803 |
13.022 |
13.128 |
13.919 |
Kaynak:
1)Yıllara Göre Devlet ve İl Yolları Uzunluğu (km)Karayolları Genel Müdürlüğü,2024
2)Yıllar İtibariyle Yapımı Tamamlanmış Otoyollar Karayolları Genel Müdürlüğü,2024
3)T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü, 2024, 2019-2023 İstatistik Yıllığı
Karayolları ile kıyaslandığında demiryolları, enerjinin daha verimli tüketimi sayesinde atmosfere daha az sera gazı salımı yapmaktadır. Ayrıca, demiryolu yapımında daha az alan kullanıldığı için doğal çevrenin korunmasında da önemli rol oynamaktadır. Diğer taraftan demiryolları aynı zamanda hava kirliliğinin neden olduğu solunum bozuklukları ve diğer hastalıkların azaltılmasında da katkı sağlar.
Türkiye’de, 100.000 nüfusa düşen karayolu uzunluğu 88 km, demiryolu ana hat uzunluğu 12 km’dir. AB-27 ülkelerinde ise bu rakamlar ortalama olarak, sırasıyla; 400 km ve 45 km’dir. Yüzölçümü açısından değerlendirildiğinde Türkiye’de 1000 km2’ye düşen karayolu uzunluğu 81 km, demiryolu ana hat uzunluğu ise 14 km’dir. AB-27 ülkelerinde ise bu rakamlar sırasıyla 461 km ve 48 km’dir.[ii]. Türkiye karayolu ağının 70,000 km’ye, demiryolu ağının 2053 yılına kadar 28.590 km’ye ulaşması beklenmektedir.
[i] Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü,2024
[ii] Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü, 2024
Yıllara Göre Devlet ve İl Yolları Uzunluğu (km)Karayolları Genel Müdürlüğü, 2024
Yıllar İtibariyle Yapımı Tamamlanmış Otoyollar Karayolları Genel Müdürlüğü, 2024
