Tipi: Baskı
Birimi: km
Önem: Yol ağ yoğunluğu, aktif ulaştırma nedeniyle yaban hayat habitatlarının ve doğal peyzajın parçalanması hakkında bilgi sunar. Yol yapımı, habitat kaybına neden olur ve yolun iki tarafında kalan habitat arasında engel oluşturur. Araçların neden olduğu hayvan ölümleri trafik yoğunluğu ile ilgilidir. Trafikten kaynaklanan kirlilik ve gürültü gibi çevresel riskler ise diğer önemli bir faktördür.
Değerlendirme:
Ülkemizde 2018 yılında sivil hava trafiğine açık aktif havalimanı sayısı 56 olup, toplam havayolu uçuş yolu uzunluğu 74.640 km’dir. Türkiye’nin toplam 403 adet kıyı tesisi bulunmakta olup, uluslararası faaliyet gösteren liman sayısı 181’dir.2018 yılı sonu itibariyle, karayolu ağı uzunluğu (devlet yolu ve otoyol) 68.034 km, demiryolu ağı uzunluğu (konvansiyonel ve yüksek hızlı hat) ise 12.740 km’dir[i].
TABLO 26- YILLAR İTİBARİYLE KARAYOLU VE DEMİRYOLU AĞI (km)
|
YILLAR |
2002 |
2005 |
2010 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
|
Karayolu Ağ Uzunluğu (km) |
63.082 |
63.606 |
64.865 |
66.437 |
67.161 |
67.620 |
68.034 |
|
Demiryolu Ağ Uzunluğu (km) |
10.948 |
10.973 |
11.940 |
12.532 |
12.532 |
12.608 |
12.740 |
Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü, T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü, 2019
Karayolları ile kıyaslandığında demiryolları, enerjinin daha verimli tüketimi sayesinde atmosfere daha az seragazı salımı yapmaktadır. Ayrıca, demiryolu yapımında daha az alan kullanıldığı için doğal çevrenin korunmasında da önemli rol oynamaktadır. Diğer taraftan demiryolları aynı zamanda hava kirliliğinin neden olduğu solunum bozuklukları ve diğer hastalıkların azaltılmasında da katkı sağlar.
2017 verilerine göre; Türkiye’de, 100.000 nüfusa düşen karayolu uzunluğu 80 km, demiryolu ana hat uzunluğu 13 km’dir. AB-28 ülkelerinde ise bu rakamlar ortalama olarak, sırasıyla; 400 km ve 43 km’dir. Yüzölçümü açısından değerlendirildiğinde Türkiye’de 1000 km2’ye düşen karayolu uzunluğu 85 km, demiryolu ana hat uzunluğu ise 13 km’dir. AB-28 ülkelerinde ise bu rakamlar sırasıyla 461 km ve 49 km’dir[ii].
Türkiye karayolu ağının 2023 yılına kadar 70.000 km uzunluğa, demiryolu ağının ise 25.000 km uzunluğa ulaşması öngörülmektedir[iii]. Dolayısıyla 1000 km2’ye düşen karayolu 86 km, demiryolu ise 32 km olması beklenmektedir.
[i] Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, 2019
[ii] Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, TCDD, http://www.tcdd.gov.tr/files/istatistik//20142018yillik.pdf
[iii] Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Türkiye Ulaşım ve İletişim Stratejisi, https://www.uab.gov.tr/uploads/pages/bakanlik-yayinlari/ulusal-akilli-ulas-im-sistemleri-strateji-belgesi-ve-2020-2023-eylem-plani.pdf
