Tipi: Durum

Tanımı: Toplam ekilen tarım arazisinin toplam nüfusa oranı olarak ifade edilir.

Birimi: ha/kişi

Önem: Nüfus artışına rağmen, tarım arazisinin daralması eğilimi artmakta olduğundan, izlenmesi gerekmektedir. Tarım alanları bitkisel üretimimiz açısından, mera, yaylak ve kışlaklarımız ise hayvancılığımızın gelişmesi ve doğa koruma açısından önem taşımaktadır.

Değerlendirme:

TÜİK’in 2022 yılı verilerine göre, toplam tarım alanı 38 462 bin hektardır (buna çayır ve mera arazisi de dahil edilmiştir). Toplam tarım alanının 52,4% ’ünü işlenen alanlar, 9,6% ’sını uzun ömürlü bitkiler altındaki alanlar (çok yıllık meyvelikler), 38% ’ini daimi çayır ve mera alanları oluşturmaktadır.

Türkiye’de nüfusun artması, buna karşılık toplam tarım alanları miktarının azalması sonucu kişi başına düşen tarım alanı miktarı azalmıştır. 1990-2018 döneminde, Türkiye nüfusunda yaklaşık 45,2 % artış olmuş, aynı dönem içerisinde kişi başına düşen tarım alanlarındaki daralma 39,3 % olarak gerçekleşmiştir.

1990 yılında 0,76 ha olan kişi başına toplam tarım alanı miktarı, 2021 yılında 0,45 ha alana kadar gerilemiştir.  2022 yılı itibariyle, toplam ekilebilir alan (23 845 bin ha) dikkate alındığında ise kişi başına 0,28 ha alan düşmektedir [i]. 2021 yılı verilerine göre, dünyadaki kişi başına düşen işlenen tarım alanı ise 0,18 ha, Avrupa Birliğinde ise 0,22 ha olmuştur [ii]

GRAFİK 149- YILLAR İTİBARİYLE TOPLAM TARIM ALANI VE KİŞİ BAŞINA TARIM ALANI

Kaynak: TÜİK,2023, Tarım ve Orman Bakanlığı,2023

Notlar:

1. 1995 yılından itibaren sadece meyve ve zeytin kapalı alanları verilmiş olup, dağınık ağaçların kapladığı alan dahil edilmemiştir.
2. 1995 yılından itibaren Avrupa Birliğinin faaliyetlere göre Ürünlerin İstatistiki Sınıflamasına (CPA 2002) göre gruplandırılmıştır.
3. 2011 yılından itibaren birden fazla ekilişler dahil edilmemiştir.

[i] Tarım ve Orman Bakanlığı, Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, 2023

[ii] https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators/Series/AG.LND.ARBL.HA.PC#