Tipi: Baskı

Tanımı:  Kentleşme, tarım, sanayi vb. faaliyetler için arazilerin özelliklerine uygun olmayan bir şekilde kullanılması sonucunda kaybedilen alanı ifade eder.

Birimi: hektar

Önem: Dünya nüfusundaki hızlı artışa parallel olarak kentleşmenin artması, tarımsal ve endüstriyel faaliyetlere daha fazla ihtiyaç duyulması neticesinde arazilerin amaç dışı kullanımı söz konusudur. Arazilerin yeteneklerine uygun bir şekilde kullanılmaması, orman arazisi nitelikli arazilerin tarım arazileri haline dönüştürülmesi, kentleşme vb. nedenlerle topraklarımız özelliklerine uygun olmayan bir şekilde kullanılmakta ve kaybedilmektedir.

Değerlendirme:

Türkiye’de, 1989-2018 döneminde, toplam 2.604.517 ha tarım arazisinin tarım dışı kullanımına izin verilmiştir.

2005-2018 döneminde tarım dışı kullanımına izin verilen 722.488 hektar arazinin sınıf dağılımına bakıldığında; c,9’u marjinal tarım arazisi, #,7’si mutlak tarım arazisidir.

2018 yılında toplam 6.695 adet tarım dışı amaçla kullanım izni başvurusu olmuş, 21.513 ha alanın tarım dışı amaçla kullanım izni verilmiştir[i].

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu; sulu ve verimli tarım arazilerinin korunmasına, zorunluluk olmadıkça marjinal tarım arazileri dışındaki tarım arazilerinin yapılaşmaya açılmamasına yönelik hükümler içermektedir.

GRAFİK 100- 5403 SAYILI TOPRAK KORUMA VE ARAZİ KULLANIMI KANUNU KAPSAMINDA TARIM ARAZİLERİNİN AMAÇ DIŞI KULLANIMI (2001-2018)

GRAFİK 101- 2005-2018 TARİHLERİ ARASINDA AMAÇ DIŞI KULLANIM İZNİ VERİLEN ARAZİLERİN SINIFLARINA GÖRE DAĞILIMI

Kaynak: Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, 2019

[i] Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü, 2019