Tipi: İtici güç

Tanım: Nihai enerji tüketimi, tüm enerji kullanımları için nihai tüketicinin kapısına kadar ulaştırılan enerjiyi kapsar. Tüm sektörlerdeki nihai enerji tüketiminin toplamı olarak hesaplanır. Bunlar, sanayi, ulaşım, hane halkı, hizmet sektörü ve tarımı kapsamaktadır.

Birimi: Ton petrol eşdeğeri (TEP)

Önem: Sektörlere göre nihai enerji tüketimi bir itici güç göstergesi olup enerji tüketiminin azaltılmasında elde edilen gelişmeyi ve son kullanıcı olan farklı sektörlerin (ulaşım, sanayi, hizmet ve konut) ilgili çevresel etkilerini sunar.

Değerlendirme:

Türkiye’de 2023 yılında sektörlerin toplam nihai enerji tüketimi, 1990 yılına göre 7,9 oranında, 2005 yılına göre s,7 oranında artmış, 2022 yılına göre ise %0,9 oranında artarak 121,5 Mtep olmuştur. Türkiye’nin nihai enerji tüketimindeki büyük artışlar, ekonominin büyümesi ile ilişkilendirilebilir, ancak gelişme olarak tanımlayabilmek için enerji yoğunluğunun da düşmesi gerekmekte olup, enerji verimliliği ile birlikte ele almak gereklidir. 

2023 yılında Türkiye’de, nihai enerji tüketiminde en fazla payı mesken ve hizmetler sektörü (2,2) ile sanayi sektörü (0,3) almış, bunları ulaştırma sektörü (',4) ve tarım-hayvancılık sektörü (%4,5) takip etmiştir. Enerji dışı tüketimin payı %5,4’tür.

Avrupa Birliği ülkeleriyle karşılaştırma yapılacak olursa, AB-27 ülkelerinde 2022 yılında en fazla payı 1 ile ulaştırma, ' ile konut ve % ile sanayi alırken, bunu sırasıyla, ile ticari ve kamu hizmetleri, %3 ile tarım-ormancılık ve balıkçılık sektörü takip etmiştir [i].

GRAFİK 132- YILLAR İTİBARİYLE SEKTÖRLERE GÖRE NİHAİ ENERJİ TÜKETİMİ (Mtep)

Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, https://enerji.gov.tr/enerji-isleri-genel-mudurlugu-denge-tablolari,2024

Türkiye’de 2022 yılında sektörlerin net elektrik enerjisi tüketimi, 1990 yılına göre Q2 oranında, 2005 yılına göre 0 oranında artarak, 2021 yılına göre ise %0,04 oranında azalarak 286,6 TWh olmuştur. 2022 yılında net elektrik enerjisi tüketiminde en fazla payı sanayi sektörü (G) ve hizmetler sektörü (') almış, bunları mesken sektörü (") ile tarım ve diğer sektörler (%5) takip etmiştir.

GRAFİK 133- YILLAR İTİBARIYLA SEKTÖRLERE GÖRE NET ELEKTRİK ENERJİSİ TÜKETİMİ (TWh)

Kaynak: TEDAŞ Türkiye Elektrik Dağıtım ve Tüketim İstatistikleri, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı,2024

[i] https://ec.europa.eu/eurostat/web/interactive-publications/energy-2024#energy-consumption