Tipi: Baskı
Tanımı: Bir tür, alttür veya alt taksonun (varyete, ırk vb.) ve bunlara ait bir bölümün, gametin, tohumun, yumurtasının vb. parçasının; insan etkisiyle geçmişteki veya günümüzdeki doğal dağılım alanının dışında hayatta kalıp, üreyerek ve çoğalarak biyolojik çeşitliliğe zarar veren türlerdir.
İnsan etkisiyle yanlışlıkla veya bilinçli olarak normal şartlarda yaşam ortamı olmayan doğal bir ortama bırakılan/giriş yapan; bu ortamlarda üreyip, gelişen, yayılım gösteren; ve yeni ortamlarında olumsuz pek çok etki yaratan bitki, hayvan, mantar ve mikroorganizma türleridir.
Birimi: Adet
Önem: İstilacı yabancı türler, yerel türler ve yaşam alanları üzerinde baskı oluşturmaktadır.
Değerlendirme:
Denizlerimizde, yabancı türlerin sayısı 2005 yılında 263 iken, bu sayı 2011 yılında 354 olmuş, 2020 yılında ise 539’a ulaşmış olup bunların 105'i istilacı karakterdedir.
Akdeniz’de bulunan istilacı yabancı türlerin büyük çoğunluğunun (72%) Süveyş Kanalı yoluyla gelmesine karşın, Karadeniz’de bulunan istilacı yabancı türlerin önemli bir bölümü (78%) gemilerle (balast sularıyla ve gemilerin gövdelerine tutunarak) taşınmaktadır.
Tablo 23-DENİZLERDE BULUNAN YABANCI VE İSTİLACI TÜRLER
|
|
Yabancı Tür |
İstilacı Yabancı Tür |
|
Rhodophyta |
21 |
6 |
|
Ochrophyta |
15 |
1 |
|
Chlorophyta |
10 |
3 |
|
Spermatophyta |
1 |
1 |
|
Foraminifera |
91 |
2 |
|
Porifera |
2 |
1 |
|
Cnidaria |
18 |
4 |
|
Ctenophora |
2 |
2 |
|
Sipuncula |
2 |
- |
|
Polychaeta |
65 |
20 |
|
Arthropoda |
79 |
15 |
|
Mollusca |
123 |
16 |
|
Bryozoa |
7 |
2 |
|
Echinodermata |
7 |
3 |
|
Chaetognatha |
1 |
- |
|
Tunicata |
14 |
5 |
|
Pisces |
80 |
24 |
|
Mammalia |
1 |
- |
Kaynak: Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 2021
Karasal ortamlarda ve iç sularda ise 2021 yılında 780 adet yabancı tür tespit edilmişolup bunların 156 adedi istilacı karakterdedir.
TABLO 24- KARASAL ORTAMLARDA VE İÇ SULARDA BULUNAN YABANCI TÜRLER
|
Yabancı Tür |
İstilacı Yabancı tür |
|
|
Balık |
23 |
11 |
|
Herpetofauna |
1 |
1 |
|
Kuş |
9 |
9 |
|
Bitki |
450 |
107 |
|
Memeli |
4 |
4 |
|
Omurgasız |
293 |
24 |
|
TOPLAM |
780 |
156* |
Kaynak: Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü,2021
* Çınar, M.E., Bilecenoğlu, M., Yokeş, M.B., Öztürk, B., Taşkın, E., Bakir. K, et al. (2021) Current status (as of end of 2020) of marine alien species in Turkey, PLoS ONE 16(5): e0251086. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0251086
[i] Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, 2022
