Tipi: Tepki
Tanımlar:
Karbon Yutağı: Karbondioksiti atmosferden yutarak depolayan doğal veya insan yapımı sistemler. Ormanlar en yaygın yutak türüdür. Ayrıca, toprak, turba, permafrost (sürekli donmuş) toprak tabakaları, okyanus suyu ve derin okyanustaki karbonat çökeltileri diğer yutak şekilleridir [1].
Karbon Tutma: Karbonun belirli bir süre boyunca atmosfere salınmasını engelleyen bir şekilde yakalanması süreci. Karbonun atmosferden çıkarılması ve bir depoda saklanması süreci [1].
Birimi: CO2 Eşdeğeri Gg
Önem: Atmosferdeki CO2, karasal ekosistemlerde fotosentezle karbon olarak bitki örtüsü ve toprak bünyesinde birikebilir. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi kapsamında atmosferden seragazı kaldıran herhangi bir işlem, faaliyet veya mekanizma yutak olarak adlandırılır. İnsan faaliyetleri, arazi kullanımı, arazi kullanımı değişikliği ve ormancılık (LULUCF) faaliyetleri yoluyla, karasal yutak alanlar, dolayısıyla karasal biyosfer sistemi ve atmosfer arasındaki CO2 değişimi (karbon döngüsü) değiştirilebilir [2].
Sürdürülebilir orman yönetimi, ağaçlandırma, orman alanının artırılması, bozuk ormanların verimli ormanlara dönüştürülmesi (rehabilitasyon) , orman bakımı (silvikültür), etkin orman koruma ve orman yangını yönetimi Orman Genel Müdürlüğü faaliyetleri ormanların yutak potansiyelini artıran, sera gazlarını azaltım etkisi oluşturan faaliyetlerdir. Bu faaliyetlerin sonuçları Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Sekreteryası’na raporlanan Ulusal Sera Gazı Envanteri Raporu’nun Arazi Kullanım, Arazi Kullanım Değişiklikleri ve Ormancılık (AKAKDO) bölümünün ormancılık sektörünün yıllık uzaklaştırdığı CO2 miktarlarına yansımaktadır. Ayrıca Ulusal Sera Gazı Envanteri Raporu’nun AKAKDO bölümünde işlenmiş orman ürünleri kategorisinde uzaklaştırılan CO2 yine ormancılıkla ilgili bir yutak mekanizmasıdır.
Değerlendirme:
Türkiye’de 1990-2016 döneminde ormanlar ve işlenmiş orman ürünlerince tutulan karbon %118,6 artmıştır.AKAKDO Sektöründe tüm aktivite verileri 2018 yılında değişmiştir[i].
GRAFİK 14- TÜRKİYE’DE YUTAK ALANLAR VE KARBON TUTUMLARI (1990-2017) (CO2 eşdeğeri Kt /yıl)
Kaynak: Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ulusal Envanter Gönderimleri (NIR) 2018
Notlar: 2018 yılı itibariyle yapılan Sera Gazı Envanteri raporlamalarında tüm seriler tekrar hesaplanarak güncellenmiştir.
TABLO 8- TÜRKİYE’DE YUTAK ALANLAR VE KARBON TUTUMLARI (CO2 Eşdeğeri Kt)
|
Yıllar |
1990 |
1995 |
2000 |
2005 |
2010 |
2015 |
2016 |
2017 |
|
Ormanlar |
52830 |
54962,955 |
57890,32 |
69355,58 |
67613,57 |
87668,69 |
85232,64501 |
90194,56 |
|
İşlenmiş Odun Ürünleri |
2947,738 |
3333,1455 |
4304,738 |
6379,15 |
8334,141 |
12200,4 |
13000,00258 |
12115,04 |
|
TOPLAM |
55777,74 |
58296,101 |
62195,06 |
75734,73 |
75947,71 |
99869,09 |
98232,64759 |
102309,6 |
Kaynak: Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ulusal Envanter Gönderimleri (NIR) 2018
[i] Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Ulusal Envanter Gönderimleri (NIR) 2018
KAYNAKLAR
[1] http://www.karbonkayit.cob.gov.tr/Karbon/Files/terimlers%C3%B6zl%C3%BCg%C3%BC.pdf
[2] http://unfccc.int/land_use_and_climate_change/lulucf/items/1084.php
