Tipi: Baskı

Tanımı: Ambalaj Atıkları; Üretim artıkları hariç, ürünlerin veya herhangi bir malzemenin tüketiciye ya da nihai kullanıcıya ulaştırılması aşamasında ürünün sunumu için kullanılan ve ürünün kullanılmasından sonra oluşan kullanım ömrü dolmuş tekrar kullanılabilir ambalajlar da dâhil çevreye atılan veya bırakılan satış, ikincil ve nakliye ambalajlarının atıklarının miktarlarını ve geri kazanımına ilişkin bilgileri içerir.

Birimi: bin ton

Önem: Genel olarak, atıkların ağırlıkça 0’unu, hacimce P’sini ambalaj atıkları oluşturmaktadır. Geri kazanılma potansiyelleri çok yüksektir.

Değerlendirme:

Ambalaj Atıklarının Kontrolü (AAK) Yönetmeliğinde yer alan kirleten öder prensibine göre; ambalaj atıklarının toplama maliyetlerini karşılama sorumluluğu ürünlerini ambalajlı olarak piyasaya süren işletmelere verilmiş olup, bu işletmelerin kayıt altına alınması büyük önem taşımaktadır. Ambalaj Atıklarının Kontrolü (AAK) Yönetmeliği kapsamında ambalaj ve ambalaj atıklarına ilişkin envanterin oluşturulması amacıyla Bakanlığımız tarafından “Ambalaj Bilgi Sistemi” oluşturulmuştur. Ambalaj bilgi sistemine veri girişi yapan kullanıcılardan alınan ambalaj üretimi piyasaya sürülen ambalaj miktarları kullanım amaçları baz alınarak piyasaya sürülen ambalaj cinslerine ve kullanım amaçlarına göre oranları ilişkin sonuçlar Grafik-90 ve Tablo 16’da verilmektedir. Atık üreticileri tarafından 2021 yılında Atık Yönetim Uygulaması atık beyan sisteminde beyan edilen ambalaj atıkları miktarları aşağıdaki Grafik -91’ de yer almaktadır.

GRAFİK 90- AMBALAJ ATIKLARI BEYAN SİSTEMİNE GÖRE YILLAR İTİBARİYLE PİYASAYA SÜRÜLEN AMBALAJ MİKTARI 

Kaynak: 2021 Yılı Ambalaj Bülteni, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2023

GRAFİK 91-2021 YILI AMBALAJ ATIKLARI MIKTARLARI (TON)

Kaynak: 2021 Yılı Atık İstatistik Bülteni, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2023

TABLO 16-  2021 YILI ÜRETİLEN, PİYASAYA SÜRÜLEN AMBALAJ VE AMBALAJ ATIĞI SONUÇLARI

Atık Kodu	Cinsi	Üretilen Ambalaj (ton)	B-1 Kapsamında Piyasaya Sürülen (ton)	B-2 Kapsamında Piyasaya Sürülen (ton)
15.01.02	PLASTİK	2.785.429	1.037.925	87.160
15.01.04	METAL	544.794	139.801	117.672
15.01.05	KOMPOZİT	167.946	97.249	6.348
15.01.01	KÂĞIT KARTON	3.556.185	1.225.257	34.438
15.01.07	CAM	1.937.861	810.482	19.640
15.01.03	AHŞAP	736.842	736.215	1.765
	TOPLAM	9.729.057	4.046.930	267.022

Kaynak: 2021 Yılı Ambalaj Bülteni, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2023

⁽¹⁾ B-1: Bertarafı AAK Yönetmeliği çerçevesinde gerçekleştirilen ambalajlar

⁽²⁾ B-2: Bertarafı AAK Yönetmeliği dışındaki mevzuat çerçevesinde gerçekleştirilen ambalajlar

⁽³⁾ C: AAK Yönetmeliği kapsamında depozitolu olarak piyasaya sürülen ambalajlar

 

GRAFİK 92- 2021 YILI B-1 KAPASAMINDA PİYASAYA SÜRÜLEN AMBALAJLARIN CİNSLERİNE GÖRE ORANLARI

Kaynak:: 2021 Yılı Ambalaj Bülteni ,Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı,2023

Ambalaj atıklarının kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilmesi, toplanması ve taşınması çalışmalarının kimler tarafından, nasıl, ne şekilde ve ne zaman yapılacağını belirtmek üzere ambalaj atıkları yönetim planlarını hazırlayarak Bakanlığa sunmaktadırlar. İlk defa 2008 yılında başlatılan bu çalışmalar kapsamında ambalaj atıkları yönetim planı formatı doğrultusunda planlarını hazırlayarak Bakanlığa sunan ve planı uygun bulan belediye sayıları Grafik-93’da yer almaktadır. Bununla beraber mevcut ambalaj atıkları yönetim planları mahalli idarelerin Sıfır Atık Yönetmeliğinde öngörülen geçiş takvimi uyarınca sıfır atık yönetim sistemine geçişleri ile son bulacak ve ambalaj atıkları, Sıfır Atık Yönetmeliği hükümleri esas alınarak sıfır atık yönetim sistemi uygulamalarına ve İl Sıfır Atık Yönetim Sistemi Planlarına uygun olarak toplanacağı 26 Haziran 2021 tarihinde yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde hüküm altına alınmıştır.

2012 yılından itibaren hazırlanan Ambalaj İstatistikleri haber bülteninde ambalaj üreticileri, piyasaya sürenler, tedarikçiler, ambalaj atıklarını toplayan-ayıran ve geri dönüştüren/geri kazanan lisanslı işletmeler, üretilen, ithal edilen, ihraç edilen, tedarik edilen, ambalajlı olarak piyasaya sürülen ambalajlar ile toplanan-ayrılan, geri dönüştürülen ambalaj atıklarına ve belediyelerdeki ambalaj atıkları yönetimine ilişkin verilere yer verilmektedir.

GRAFİK 93- AMBALAJ ATIĞI YÖNETİM PLANI UYGUN HAZIRLANAN BELEDİYE SAYILARI

Kaynak: 2020 Yılı Ambalaj Bülteni,Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2023