Tipi: Baskı
Tanımı: Ambalaj Atıkları; Üretim artıkları hariç, ürünlerin veya herhangi bir malzemenin tüketiciye ya da nihai kullanıcıya ulaştırılması aşamasında ürünün sunumu için kullanılan ve ürünün kullanılmasından sonra oluşan kullanım ömrü dolmuş tekrar kullanılabilir ambalajlar da dâhil çevreye atılan veya bırakılan satış, ikincil ve nakliye ambalajlarının atıklarının miktarlarını ve geri kazanımına ilişkin bilgileri içerir.
Birimi: bin ton
Önem: Genel olarak, atıkların ağırlıkça 0’unu, hacimce P’sini ambalaj atıkları oluşturmaktadır. Geri kazanılma potansiyelleri çok yüksektir.
Değerlendirme:
Ambalaj Atıklarının Kontrolü (AAK) Yönetmeliğinde yer alan kirleten öder prensibine göre; ambalaj atıklarının toplama maliyetlerini karşılama sorumluluğu ürünlerini ambalajlı olarak piyasaya süren işletmelere verilmiş olup, bu işletmelerin kayıt altına alınması büyük önem taşımaktadır.
GRAFİK 88- AMBALAJ ATIKLARI BEYAN SİSTEMİNE GÖRE YILLAR İTİBARİYLE PİYASAYA SÜRÜLEN AMBALAJ MİKTARI VE GERİ KAZANILAN AMBALAJ ATIĞI MİKTARI
TABLO 15- 2020 YILI ÜRETİLEN, PİYASAYA SÜRÜLEN AMBALAJ VE AMBALAJ ATIĞI SONUÇLARI
|
Atık Kodu |
Cinsi |
Üretilen Ambalaj (ton) |
B-1 (1) Kapsamında |
B-2 (2) Kapsamında Piyasaya Sürülen (ton) |
C (3) Kapsamında Temin Edilen (ton) |
||
|
Piyasaya Sürülen (ton) |
Geri Kazanılan (ton) |
Gerçekleşen Geri Kazanım Oranı (%) |
|||||
|
15.01.02 |
PLASTİK |
2.870.185 |
926.551 |
615.988 |
66 |
99.540 |
15.755 |
|
15.01.04 |
METAL |
525.627 |
129.545 |
72.666 |
56 |
73.503 |
15.828 |
|
15.01.05 |
KOMPOZİT |
273.495 |
95.412 |
66.973 |
70 |
9.159 |
26 |
|
15.01.01 |
KAĞIT KARTON |
3.260.126 |
1.198.603 |
1.079.857 |
90 |
28.820 |
11.550 |
|
15.01.07 |
CAM |
1.742.759 |
802.067 |
242.226 |
30 |
65.428 |
109.339 |
|
15.01.03 |
AHŞAP |
776.551 |
555.152 |
222.714 |
40 |
2.026 |
98.500 |
|
|
TOPLAM |
9.448.743 |
3.707.329 |
2.300.425 |
62 |
278.476 |
250.998 |
(1) B-1: Bertarafı AAK Yönetmeliği çerçevesinde gerçekleştirilen ambalajlar
(2) B-2: Bertarafı AAK Yönetmeliği dışındaki mevzuat çerçevesinde gerçekleştirilen ambalajlar
(3) C: AAK Yönetmeliği kapsamında depozitolu olarak piyasaya sürülen ambalajlar
Kaynak: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,2022
GRAFİK 89- 2020 YILI B-1 KAPASAMINDA PİYASAYA SÜRÜLEN AMBALAJLARIN CİNSLERİNE GÖRE ORANLARI
Kaynak: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,2022
Ambalaj atıklarının kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak biriktirilmesi, toplanması ve taşınması çalışmalarının kimler tarafından, nasıl, ne şekilde ve ne zaman yapılacağını belirtmek üzere ambalaj atıkları yönetim planlarını hazırlayarak Bakanlığa sunmaktadırlar. İlk defa 2008 yılında başlatılan bu çalışmalar kapsamında ambalaj atıkları yönetim planı formatı doğrultusunda planlarını hazırlayarak Bakanlığa sunan ve planı uygun bulan belediye sayıları Grafik-90’da yer almaktadır. Bununla beraber mevcut ambalaj atıkları yönetim planları mahalli idarelerin Sıfır Atık Yönetmeliğinde öngörülen geçiş takvimi uyarınca sıfır atık yönetim sistemine geçişleri ile son bulacak ve ambalaj atıkları, Sıfır Atık Yönetmeliği hükümleri esas alınarak sıfır atık yönetim sistemi uygulamalarına ve İl Sıfır Atık Yönetim Sistemi Planlarına uygun olarak toplanacağı 26 Haziran 2021 tarihinde yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinde hüküm altına alınmıştır.
2012 yılından itibaren hazırlanan Ambalaj İstatistikleri haber bülteninde ambalaj üreticileri, piyasaya sürenler, tedarikçiler, ambalaj atıklarını toplayan-ayıran ve geri dönüştüren/geri kazanan lisanslı işletmeler, üretilen, ithal edilen, ihraç edilen, tedarik edilen, ambalajlı olarak piyasaya sürülen ambalajlar ile toplanan-ayrılan, geri dönüştürülen ambalaj atıklarına ve belediyelerdeki ambalaj atıkları yönetimine ilişkin verilere yer verilmektedir.
GRAFİK 90- AMBALAJ ATIĞI YÖNETİM PLANI UYGUN BULUNAN BELEDİYE SAYILARI
Kaynak: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü,2022
Not: Belediyeler, 6360 sayılı Kanun çerçevesinde yeniden düzenlenmiştir.
